Wszystkie osoby zainteresowane, w tym szczególnie czytelników biuletynu zapraszamy do przesyłania informacji o działaniach związanych z twórczością złotniczą, wystawach, inicjatywach. Z przyjemnością będziemy publikować je w kolejnych edycjach. Będziemy również wdzięczni za rozpowszechnianie informacji o naszym Biuletynie.

■ Wrzesień rozpoczyna najbardziej aktywny okres w życiu "braci złotniczej" w Polsce. Zbliżają się jesienne targi "Złoto Srebro Czas" w Warszawie i towarzyszący im konkurs PREZENTACJE. Twórcy aktywni na rynkach europejskich przygotowują nowe kolekcje, które będą oferowane na licznych jesiennych targach biżuterii w całej Europie. Galerie krajowe i zagraniczne przygotowują swoje propozycje na okres jesienno-zimowy. To również okres licznych wystaw indywidualnych i zbiorowych.

■ 1 września 2005 w Kunstindustrimuseet - The Danish Museum of Art and Design , czyli w Duńskim Muzeum Sztuki i Designu (sztuki użytkowej) w Kopenhadze, (http://www.kunstindustrimuseet.dk) odbyło się otwarcie wystawy prac Ewy Rudowskiej, Pawła Kaczyńskiego i Arkadiusza Wolskiego. Ekspozycja była dostępna dla zwiedzających do końca września. Na uwagę zasługują liczne pozytywne komentarze publiczności, dla której prace autorów były często pierwszym kontaktem ze środowiskiem polskich artystów zajmujących się sztuką złotniczą. Przypomnijmy, że prace Ewy Rudowskiej w roku 2003 zostały nagrodzone złotym medalem na Gold Virtuosi 2 ( Międzynarodowa Nagroda za design biżuterii nadana przez Światową Radę Złota - Vincenza, Włochy).

Jako ciekawostkę pragniemy dodać, iż to w kopenhaskim Kunstindustrimuseet znajduje się jedna z większych w skali świata kolekcja...tsub czyli gard oraz innych metalowych elementów rękojeści mieczy japońskich, gromadzona od roku 1895 przez dr Hugo Halberstadta, a ofiarowana muzeum w roku 1940. Kolekcja ta, składająca się z ok. 1700 obiektów, jest znakomitym materiałem porównawczym do studiowania klasycznego rękodzieła japońskiego w metalu. Popularne od pewnego czasu w złotnictwie techniki takie jak mokume gane, czy stopy takie jak shakudo mogły się pojawić w warsztacie współczesnego złotnika między innymi dzięki studiowaniu takich właśnie przedmiotów.

■ Wystawa pt. "Śląskie lato w Toskanii", specjalnie przygotowana przez Galerię Sztuki w Legnicy do prezentacji we Florencji w dniach 18 - 24 lipca 2005, we wrześniu 2005 roku odwiedziła Galerię Bigali. To bezpośredni efekt kontaktów między galeriami podczas wernisażu we Florencji. O wystawie pisaliśmy w poprzednim numerze naszego biuletynu: (http://www.stfz.art.pl/legnica/2005florencja2.html)
zdjęcia prac >>>>

■ Od 31 sierpnia do 25 września 2005 w Galerii Sztuki w Legnicy, w wyniku współpracy między legnicką galerią a GALERIĄ BIELAK i galerią flow z Londynu, zorganizowana została wystawa pt. "Współczesna biżuteria brytyjska". Legnicka publiczność, mieszkańcy i liczni turyści mogli poznać prace 13 wybitnych brytyjskich artystek. Wystawa umożliwiła zwiedzającym porównanie różnych szkół, technik, form i motywów przewijających się w ich pracach, a także przybliżyła publiczności "kobiecy" aspekt tworzenia biżuterii w Wielkiej Brytanii.
więcej >>>>
zdjęcia prac >>>>

■ Od 8 września do 4 pażdziernika 2005 poznańska Galeria YES gościła konkursową wystawę legnickiego Festiwalu Srebra 2005 pt. "Dekonstrukcja-Rekonstrukcja". To kolejny pokaz wystawy w Polsce o prawdziwie międzynarodowym składzie uczestników.
zdjęcia prac >>>>

■ Od 5 września do 2 października w GALERII BIELAK można było zobaczyć wystawę jubileuszową Zofii i Witolda Kozubskich pt. "Ptactwo oraz inne obiekty latające, czyli 25 lat pracy we dwoje". Artyści już od ćwiećwiecza wspólnie projektują i wykonują biżuterię. Znani są z szerokiego zastosowania aluminium, perfekcji w jego barwieniu i malowaniu. W październikowym numerze miesięcznika "Zegarki&Biżuteria" ukazał się z tej okazji artykuł przybliżający czytelnikom sylwetki tego jakże ciekawego tandemu twórców. Zofia i Witold Kozubscy zdobyli w roku 2003 nagrodę Grand Prix na 13 Międzynarodowym Konkursie Sztuki Złotniczej "SMS - Short Message Silver" w Legnicy.
więcej >>>>

■ 12 września 2005 minął termin nadsyłania prac na konkurs "PREZENTACJE". To już piąta edycja konkursu zorganizowanego przez STFZ i organizatorów targów Złoto Srebro Czas. Jury oceniło nadesłane prace i przyznało nagrody. Ogłoszenie wyników konkursu nastąpiło podczas targów Złoto Srebro Czas 2005, zaś prace zakwalifikowane można było zobaczyć podczas trwania targów w Galerii Projektantów.
zdjęcia prac >>>>

■ 16 września 2005 odbyło się spotkanie Zarządu i Rady Programowej STFZ. Podjęliśmy ostateczną decyzję o rozpoczęciu przygotowań do publikacji katalogu/albumu z okazji 15-lecia STFZ. W poczet członków STFZ przyjęliśmy 3 nowe osoby. Omówiliśmy wyjazd w lutym do Monachium na targi Inhorgenta, gdzie - jak co roku - będziemy mieli możliwość nieodpłatnej prezentacji STFZ i wystawy PREZENTACJE. Zapraszamy do hali C2.

Z naszym gościem, Dyrektorem Galerii Sztuki w Legnicy, Zbigniewem Kraską, omówiliśmy przygotowania do obchodów Legnickiego Festiwalu Srebra `2006. Miło nam donieść, że planowane wydanie katalogu 15-lecia zbiegnie się z wystawą jubileuszową w Legnicy, na którą STFZ otrzymało oficjalne zaproszenie. To miłe, że będziemy świętować w miejscu, w którym narodziło się nasze Stowarzyszenie.

■ Z końcem września 2005 zakończyły się polskie przygotowania do pierwszej edycji międzynarodowego konkursu wyrobów artystycznych z bursztynu AŁATYR `2005. Organizatorem przedsięwzięcia jest Kaliningradzkie Muzeum Bursztynu. Wystawa będzie czynna w okresie od 20 października do 5 grudnia br. Do konkursu swoje prace zgłosiło ponad 50 artystów z Rosji, Litwy, Niemiec, Hiszpanii, Japonii i innych krajów. Licznie reprezentowani będą również artyści z Polski.

■ 30 września 2005 w Sankt Petersburgu ogłoszono wyniki VI Międzynarodowego Konkursu Młodych Projektantów Jubilerskich pt. "Obraz i Forma". Na konkurs nadesłano 200 prac, z których zakwalifikowano 50. Wśród nich było 7 uczestników z Polski. Miło nam poinformować, że praca Jakuba Śliwowskiego otrzymała trzecią nagrodę w kategorii "biżuteria wykonana".

■ W dniach 7 - 9 października 2005 odbyły się po raz szósty warszawskie targi Złoto Srebro Czas. Zainteresowani mogli zapoznać się m.in. z najnowszymi projektami autorskimi w Galerii Projektantów. I jak co roku - odwiedziło nas wielu gości. Przyjechali nasi tradycyjni odbiorcy oraz wielu właścicieli galerii z kraju i z zagranicy w poszukiwaniu "nowości". I chyba się nie zawiedli. Większość uznała październikowe targi za udane.

■ Wydarzeniem artystycznym wśród polskich artystów i projektantów - na stałe wpisanym już w kalendarz wystaw i konkursów - stały się warszawskie PREZENTACJE, których wyniki ogłaszane są rok rocznie w drugim dniu trwania targów "Złoto-Srebro-Czas". Tak stało się również w sobotę, 8 października 2005. Po raz pierwszy - nieco wbrew tradycji PREZENTACJI - w regulaminie konkursu określono jego temat: "Kontrasty".

PREZENTACJE 2005 będą pokazywane w wielu polskich miastach oraz m.in. w Galerii Projektantów podczas trwania targów "Inhorgenta 2006".
Wystawie towarzyszył katalog >>>>.

■ Po raz pierwszy podczas targów można było zobaczyć Galerię Debiutantów. Swoje prace prezentowało 6 osób (Mariusz Deka, Jacek Domański, Danuta Grabowska-Gitlin, Adam Sudzik, Magdalena Truss, Michał Wyszomirski), dla których spotkanie z tak liczną publicznością było nowym doświadczeniem. Pomysł narodził się podczas wymiany postów na forum internetowym STFZ (www.stfz.art.pl/forum) i dzięki pomocy organizatorów targów i Zarządu STFZ udało się doprowadzić do zorganizowania ekspozycji. Opinie debiutujących w ten sposób uczestników i oceny zwiedzających doprowadziły do podjęcia wstępnej decyzji o włączeniu na stałe Galerii Debiutantów do programu i ekspozycji Galerii Projektantów na warszawskich targach.
Miło nam poinformować, że jeden z debiutantów - Mariusz Deka - w konkursie PREZENTACJE otrzymał wyróżnienie. Był to na pewno udany debiut!     więcej >>>>

■ W Galerii Projektantów tradycyjnie honorowe miejsce zajmuje legnicka galeria. W tym roku można było zapoznać się z efektami "Dekonstrukcji - Rekonstrukcji", czyli ostatniego konkursu. Mogliśmy również zapoznać się ze wstępnym regulaminem przyszłorocznego konkursu. A jest nim "Skandal".

Imprezie targowej towarzyszyło - jak co roku - wiele wystaw. Na szczególną uwagę zasługiwała wystawa prac absolwentów i dyplomantów Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi (link). Szkoda, że wystawa ta nie mogła zostać w Warszawie dłużej, na pewno warto by zapoznać się z nią dużo dokładniej, niż pozwalały na to targowe realia. Mogliśmy również zobaczyć wystawę pt. "Secesja" ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku oraz Zbiór platerów warszawskich im. Anieli i Tadeusza Wysiadeckich z Muzeum Woli w Warszawie.

■ W dniach od 10 do 23 października 2005 odbyła się czwarta edycja Sandomierskich Warsztatów Złotniczych, zorganizowanych przez Muzeum Okręgowe w Sandomierzu oraz Cezarego Łutowicza - od ponad 30 lat niezmordowanego propagatora krzemienia pasiastego, sztuki złotniczej oraz wielkiego miłośnika ziemi sandomierskiej.

Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z warsztatów oraz na stronę www.krzemien-sandomierz.pl, gdzie znajdziemy wiele ciekawych informacji o tym bardzo rzadkim kamieniu, jego historii i stałej ekspozycji prac z zastosowaniem krzemienia pasiastego w sandomierskim muzeum.
Więcej >>>>

■ 16 października 2005 w Wuppertalu (Niemcy), w ramach festiwalu Ost-West Kontakte, miał miejsce udany debiut drugiej edycji wystawy przygotowanej przez Galerię Sztuki w Legnicy pt. "Współczesna Polska Sztuka Złotnicza". Wernisaż odbył się przy udziale władz Wuppertalu, a towarzyszyła mu sprzedaż srebrnej biżuterii polskich designerów. Kolejne pokazy planowane są w Essen, Pradze, Bratysławie, Wiedniu, Wilnie, Sankt Petersburgu i w Rzymie. Ekspozycja podróżować będzie pod egidą Galerii Sztuki w Legnicy do końca 2006 roku, promując polskie złotnictwo i polskich artystów.
Więcej >>>>

■ W końcu października 2005 warszawska Galeria MILANO ogłosiła temat tradycyjnego już grudniowego konkursu. A jest nim "Kreatywnego działania wynik". Gospodarz spotkania, Elżbieta Kochanek - van Dijk, zaprosiła twórców aby przygotowali projekty biżuterii użytkowej - bezpiecznej, wygodnej - ale jednak wyrafinowanej w formie, przeznaczonej dla kobiet aktywnych, z wyobraźnią i artystyczną duszą. Biżuterii dla kreatywnych kobiet z miasta.
Więcej >>>>

■ 31 października 2005 w krakowskiej GALERII BIELAK odbył się wernisaż wystawy Bogumiła Bytomskiego pt. "Biżuteria wirtualnie". Artysta nie tworzył projektów w wersji 3D, wyzwolił się od wymogów technologicznych niezbędnych podczas późniejszych realizacji, a krępujących ekspresję twórczą artysty. Zaprojektował prace całkowicie w oderwaniu od funkcji przypisywanej biżuterii. Te prace są i pozostaną wyłącznie w przestrzeni wirtualnej.
Więcej >>>>
katalog wirtualny >>>>

Wiadomości sprzed lat

■ Trzydziesta rocznica istnienia grupy UFO

We wrześniu bieżącego, 2005 roku minęło niepostrzeżenie trzydzieści lat od pierwszej wystawy biżuterii artystycznej grupy twóczej UFO. Istnieje opinia, iż działalność twórcza członków tej grupy wywarła pewien wpływ na dalszy rozwój polskiego złotnictwa artystycznego. Z okazji tej okrągłej rocznicy zamieszczamy kilka informacji o naszym polskim UFO.

Koniec lat sześćdziesiątych i lata siedemdziesiąte w naszym świecie polskiego złotnictwa artystycznego charakteryzowały się dużą ilością wystaw, organizowanych lub współorganizowanych przez Związek Polskich Artystów Plastyków. Wystawy te prezentowały prace wykonywane na ogół techniką tzw. formowania na gorąco. Technika ta w wielkim stopniu determinowała zakres możliwych rozwiązań formalnych, stając się jakby niepisaną regułą warsztatów artystów tamtych czasów. Zostala nawet ukuta dumna nazwa "Polska Szkoła Srebra dla nazwania tak wykonywanych prac.

Wrażliwe, niepowtarzalne formy będące dziełem przypadku, ozdabiane bursztynem, koralami czy agatami wklejanymi przy użyciu żywic epoksydowych rychło utraciły swoją swieżość, a dumna nazwa Polska Szkoła Srebra coraz częściej zastępowana była mniej dumnym określeniem Wylewki z bursztynem. Ekskluzywności pierwszych prac wykonywanych techniką formowania na gorąco nie pomogła względna łatwość techniczna uzyskiwania efektów artystycznych. Szeroka oferta prac tak wykonanych, widoczna w salonach DESY, ARTu, wreszcie spóldzielni artystycznych tym bardziej strywializowała prace mieszczące się w stylistycznym zakresie Polskiej Szkoły Srebra.

W tej sytuacji we wrześniu 1975 roku z inicjatywy czterech artystów plastyków, absolwentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych:
 • Jacka Byczewskiego (ur. w 1949, studiował na wydziale rzeźby, studia ukończone w 1973 roku)
 • Jacka Rochackiego (ur. w 1944, studiował na wydziale rzeźby, studia ukończone w 1970 roku)
 • Joachima Sokólskiego (ur. w 1946, studiował na wydziale architektury wnętrz, studia ukończone w 1972 roku )
 • Marcina Zaremskiego (ur. w 1951, studiował na wydziale architektury wnętrz, studia ukończone w 1974 roku)
otwarto w nieistniejącym już salonie Desy przy ulicy Nowogrodzkiej 25 w Warszawie wystawę biżuterii artystycznej. Poza wymienionymi powyżej brali w tej wystawie udział artyści plastycy: Elżbieta i Marek Bejm, Stanisław Kędzierski i Jerzy Szkrabko.

Następna wystawa odbyła się w tym samym miejscu po kilku zaledwie miesiącach, w grudniu 1975 roku. Wzięli w niej udział ci sami co uprzednio autorzy. Wystawa trzecia na Nowogrodzkiej, otwarta 23 marca 1976 była wynikiem polaryzacji poglądów na sprawy artystyczne pomiędzy uczestnikami. Wystawiali więc już tylko czterej wymieni na wstępie artyści, tworzący od początku jakby grupę inicjatywną: Jacek Byczewski, Jacek Rochacki, Joachim Sokólski - przez przyjaciół zwany Żankiem, i Marcin Zaremski. Wtedy właśnie ta czwórka postanowiła zarejestrować się w Okręgu Warszawskim Związku Polskich Artystów Plastyków, którego wszyscy byliśmy członkami, jako grupa twórcza, nazywając się, bodaj z inicjatywy Żanka, "Grupą UFO".

Trzydziestoletnia dziś działalność UFO jest tematem wielu opracowań, w tym szerszego tekstu opublikowanego w katalogu VIII Ogólnopolskiego Przeglądu Form Złotniczych Srebro `94 - 15 lat legnickich pokazów srebra artystycznego, oraz pracy magisterskiej "Twórczość artystyczna warszawskiej grupy "UFO" (Jacek Byczewski, Jacek Rochacki, Joachim Sokólski, Marcin Zaremski) na tle polskiej biżuterii lat 1970-1980", Nr. albumu 21399 Pani Anny Szymajda obronionej na Uniwersytecie Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie w roku 2002.

Z kronikarskiego obowiązku podajemy poniżej kompletny spis dotychczasowych wystaw grupy UFO:

• 1. Wrzesień 1975, Warszawa, galeria DESA, przy ul. Nowogrodzkiej 25
• 2. Grudzień 1975, Warszawa, galeria DESA, przy ul. Nowogrodzkiej 25
• 3. 23 Marca 1976, Warszawa, galeria DESA, przy ul. Nowogrodzkiej 25
• 4. Luty 1977 - otwarcie pierwszej polskiej prywatnej galerii - galerii PN Piotra Nowickiego w Warszawie, przy ul. Nowy Świat 26
• 5. 15 Czerwca 1980 - wystawa grupy UFO jako jedna z wystaw towarzyszących II Ogólnopolskiemu Przeglądowi Form Złotniczych w Legnicy
• 6. 5 Listopada 1985 - Warszawa, ta sama co ongiś galeria DESA przy ul. Nowogrodzkiej 25, wystawa z okazji dziesięciolecia UFO.
• 7. 24 Marca 1989, Warszawa, ta sama galeria przy ul. Nowogrodzkiej 25.
• 8. 6 Grudnia 1997 - Galeria Sztuki w Legnicy, wystawa prac członków grupy UFO jako impreza towarzysząca 9 legnickiemu przeglądowi SREBRO 96.

■ Interesująca kolekcja pierścionków renesansowych i barokowych

Nikogo znającego historię Polski nie powinna dziwić minimalna, wręcz zerowa ilość zabytków złotniczych które przetrwały w Polsce do czasów obecnych. Nasze klejnoty i klejnociki zostały zniszczone przez liczne wojny i towarzyszące im nieuchronnie najróżniejsze zniszczenia. Obiekty złotnicze były na nie szczególnie narażone z racji ich wartości materialnej. O naszej sytuacji najlepiej chyba świadczy bardzo interesujący referat Dr Ewy Letkiewicz "Polskie klejnoty koronacyjne. Rekonstrukcja wirtualna", wygłoszonego w ramach VI Sesji Naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce, pt. TREŚCI, TEKSTY, PRZESŁANIA. BIŻUTERIA W POLSCE, a zorganizowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Międzynarodowe Targi Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich AMBERIF, w dniach 17-18 marca 2005 roku. Nie zachowały się bowiem - poza nielicznymi wyjątkami - nawet nasze klejnoty królewskie, będące symbolem państwowości i stąd otaczane szczególnym szacunkiem i pieczą. Metaforą historii Królestwa Polski jest dla mnie skromna ekspozycja w Muzeum Archikatedralnym na Wawelu, gdzie eksponowane są korony grobowe naszych królów, wydobyte z ich grobowców podczas badań naukowych… to taka historia Umarłego Królestwa, pełna nastroju jakby z baśni J.R.R. Tolkiena.

Skoro nie przetrwały nawet regalia, nic dziwnego, że obiekty o mniejszej wartości historycznej, czyli egzemplarze starej, renesansowej czy barokowej biżuterii bywają reprezentowane w naszych zbiorach zaledwie pojedynczymi egzemplarzami. Zespoły takie, jak kilka przedmiotów biżuteryjnych wchodzących w skład Skarbu ze Skrwilna eksponowanego w Muzeum w Toruniu należą u nas do rzadkości. Interesującym fenomenem przy studiowaniu starej biżuterii w Polsce jest praktyka badania zabytków złotnictwa liturgicznego - na przykład zachowanych starych monstrancji, czy metalowych sukienek obrazów świętych, gdyż niekiedy bywały one ozdabiane elementami ofiarowanej kościołowi lub wręcz kompletnymi sztukami starej biżuterii. Znamy monstrancję w całości wykonaną ze zlutowanych ze sobą bardzo wielu starych pierścionków, zawieszeń i innych obiektów biżuteryjnych.

W opisanej sytuacji tym skwapliwiej odnotowujemy istnienie kolekcji starej biżuterii, w skład której wchodzi dwadzieścia sześć pierścionków renesansowych i barokowych. Kolekcja ta, prezentowana podczas zajęć z historii złotnictwa na Uniwersytecie Warszawskim w roku akademickim 2003/2004, jest obecnie tematem pracy magisterskiej Pani Karoliny Wojteczek pisanej na UW pod kierunkiem Pani Profesor Anny Sieradzkiej.

Poza pierścionkami w kolekcji znajdują się również elementy najprawdopodobniej zawieszeń lub tzw. sztuczek, czyli klejnotów naszywanych na suknie w dobie Renesansu. Jeden z tych obiektów - klejnocik w kształcie litery A wykonanej ze złota i wysadzanej diamentami z dwoma uszkami mogącymi służyć do zamocowania łańcuszka lub naszycia na suknię może się kojarzyć z osobą królowej Anny Jagiellonki. Miejmy nadzieję, że wspomniana kolekcja stanie się tematem prac naukowych, które, być może, rzucą więcej światła na historię tej literki A.