|
prof. dr hab. Roman Kubicki
Uniwersytet Adama Mickiewicza
Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu
Wieczne teraz sztuki
W referacie scharakteryzowane są trzy podstawowe stadia rozwoju sztuki: przednowoczesne (religijne), nowoczesne (autonomiczne) oraz ponowoczesne (charakterystyczne dla współczesności).
Dzieło sztuki przednowoczesnej czerpało swoją metafizyczną moc i aktualność z ołtarza, którego było integralną i konstytutywną częścią. Jako takie nie musiało troszczyć się o swoją recepcję, gdyż tę gwarantowała mu i uprawomocniała religijność przekazywanych przez nie prawd. W epoce przednowoczesnej religia była bowiem główną - jeśli nie jedyną - zinstytucjonalizowaną formą kształtowania postaw poznawczych i etycznych.
Epokę nowoczesną wyróżnia coraz bardziej zdecydowane wyodrębnianie się trzech podstawowych dziedzin kultury: nauki, moralności i sztuki. Filozoficznym świadectwem tego procesu jest m.in. filozofia Kanta. Sztuka autonomizuje się. Powstają świeckie "świątynie" sztuki - muzea i galerie. Prawdy (wartości) sztuki uprawomocniane są przez filozofię (estetykę), teorię i krytykę sztuki. Filozofia sztuki u Kanta i Schellinga zyskuje nawet miano "filozofii pierwszej". Pojawiają się także pierwsze utopie (m.in. Schiller), które w doświadczeniu estetycznym zakładanym i prowokowanym przez dzieło sztuki rozpoznają główne lekarstwo na "zło" i "marność" tego świata. Dzieło sztuki jest także jedynym źródłem legalnej przyjemności. To przyjemność, którą daje obcowanie z jego pięknem.
W świecie ponowoczesnym przyjemność staje się stopniowo w pełni legalna. Kultura masowa rości sobie prawo do decydowania o tym, co w wymiarze społecznym jest prawdziwe, piękne i dobre. Sztuka coraz częściej rezygnuje z tradycyjnych wartości estetycznych i artystycznych. Dzieło sztuki przestaje być "piękne" i "dobrze zrobione". Te wartości przechowuje natomiast i nadal rozwija sztuka użytkowa oraz rzemiosło artystyczne.
(streszczenie)
|
<<< menu